یادداشت آقای نعمت الله سعیدی برای مستند "گلبانگ انقلاب"

یک اسطوره از جنس صدا

«گلبانگ انقلاب» مستندی است به کارگردانی «ابوالفضل جاوید­پور» و در مورد زندگینامه ای هنری و هنر انقلابی استاد محمد گلریز.

پدر ایشان از مداحان اهل بیت (ع) بوده و از صدای رسا و زیبایی برخوردار بوده است. خود استاد گلریز از سال 1353 وارد رادیو شده و زیر نظر مرحوم ادیب خوانساری مشغول کار می شود. نخستین اجرای آهنگ ایشان «بهار تازه» نام داشت و در سال 1355 به همراهی گروه شیدا بود. گلریز بعد از پیروزی انقلاب سرنوشت دیگری پیدا کرد. نام او با سرود تاریخی «خمینی ای امام» در تاریخ ثبت و ماندگار شد. شاعر این سرود معروف استاد حمید سبزواری بود و آهنگسازش استاد شاهنگیان. این سه نفر به همراه استاد راغب به تنهایی بار بخش عمده ای از سرودهای انقلاب را بر دوش کشیدند. حمید سبزواری مدتی بعد شعر «این بانگ آزادی ست» را سرود. این شعر به سرعت در واحد موسیقی صدا و سیما توسط استاد راغب آهنگسازی شد. اولین نسخه ای که با صدای «استاد گلریز» پخش شد، مصادف بود با یکی از نقاط عطف تاریخ انقلاب.

این بانگ آزادی ست/ کز خاوران خیزد/ فریاد انسانهاست / کز نای جان خیزد/ آتشفشان قهر ملت های در بند است/ حبل المتین توده های آرزومند است... الله اکبر/ خمینی رهبر ...

انقلاب ایران پیروز شده بود و تمام جهان این گلبانگ پیروزی را می شنید. دانش آموزان مدارس آن را دسته جمعی می خواندند و خیلی از جوان ها سعی می کردند از تن صدای رسا و حنجره­ای صاف خواننده اش پیروی کنند...

ما در ره اسلام/ بگذشته از جانیم/ زائیده ­ی قهریم/ فرزند طوفانیم... تخت شهنشاهان شد واژگون از ما... ما در پی آسایش و معراج انسانیم... دیم دیری دیم دیم دیریم (2) ... الله اکبر/ خمینی رهبر...

انگار عوامل سرود آن را نخوانده و نساخته بودند، بلکه از جایی آن را پیدا کرده و فقط دوباره اجرایش کرده بودند. انگار قبل از اینکه وارد دنیا شوند، در عامل «ذر» بارها این سرود را با هم تمرین کرده بودند. اجزاء و عناصر این سرودها به قدری با هم هماهنگ بود که انگار شاعر فقط برای ملودی شعر گفته بود و آهنگساز فقط برای صدای خواننده آن را تنظیم کرده بود. گویی این عوامل فقط آنچه را که مردم می دانستند و می خواستند، برایشان ساخته بودند. همان طور که شهدای انقلاب گویی از قبل از همه چیز آگاه شده بودند و فقط برای اینکه در مراسم استقبال از امام جای بهتری را به خود اختصاص دهند، از شب ها و روزها قبل به بهشت زهرا رفته و به صف خوابیده بودند و منتظر بودند مردم وقتی به آنها اطلاع دادند، علامت دادند، برخیزند و به امامشان خوش آمد بگویند ... برخیزید / برخیزید/ بر خیزید ای شهیدان راه وطن ... برخیزید/ رهبر آمد کنون در کنارتان...

یکی دیگر از آثار تاریخی «استاد گلریز» سرود «خجسته باد این بهار» بود. حمید سبزواری در خاطراتش می گوید، انگار چند روز مانده به عملیات بین المقدس و آزادی خرمشهر ما همه چیز را حدس زده بودیم. تصمیم گرفتیم یک سرود حماسی برای پیروزی های رزمندگان بسازیم. من به سرعت شعرش را گفتم و به آهنگساز دادم. چند روز بیشتر طول نکشید که کار توسط گلریز خوانده شد. اولین نسخه ای که بنا بود از رادیو و تلویزیون پخش شود مصادف شد با خبر پیروزی رزمندگان اسلام در فتح خرمشهر.

اما کار دیگری لازم بود که امام امت آن را تحسین کند و مقام معظم رهبری به آن لوح تقدیر عطا کند. سرودهای انقلاب بنا نبود همیشه شاد باشند و بازگو کننده­ ی فتح و ظفرهای فرزندان انقلاب. ای شهید وطن ای مطهر/ مرتضی را چو آیینه مظهر/ ای شهید ره حکمت و علم... شاید یکی از دلایلی که باعث شد دشمنان انقلاب بعدها ترور شخصیت های فرهنگی انقلاب را متوقف کنند، همین سرود بود! تیراژ آثار شهید مطهری به سرعت ده برابر و صد برابر شد. مردم انگار تازه با شهید مطهری آشنا شده بودند!

استاد گلریز یکی از اسطوره های سرود انقلاب اسلامی است. بی شک «گلبانگ انقلاب» فاصله زیادی با جایگاه تاریخی ایشان دارد. اما همین که بعد از سالها بچه های بسیج گلپایگان تصمیم گرفته اند در این زمینه خط شکن باشند جای تقدیر بسیار دارد.

 

والسلام.